آسفالت سیاه و سیاست سیاه‌رنگ
به گزارش سایت جیرفت من: جوامع توسعه یافته به جای سیاست‌زدگی معمولاً فهم اجتماعی توسعه یافته دارند. یک جامعه سیاست‌زده حتی ازدواج کردن هم در آن سیاسی شده و معمولاً اهداف شخصی و حزبی در این جوامع بر هر هدف والایی چون منافع ملی و شهروندی غالب می‌شود. آسفالت به عنوان یک ماده سیاه رنگ که نقشی حیاتی در توسعه اقتصادی کشورها ایفا می‌کند در کشورمان اما در مواردی رنگ و بوی سیاسی به خود می‌گیرد و بعضی سیاستمداران و مدیران از آن به عنوان ابزاری سیاسی استفاده می‌کنند. در مقاله پیشِ رو نگاهی به این موضوع داشته و به دلایل آن می‌پردازیم. همچنین راهکارهایی برای پیش‌گیری از سیاسی شدن آن ارائه شده است.
۱- نگاهی تخصصی به مقوله آسفالت در ایران
کیفیت آسفالت در ایران نسبت به متوسط جهانی به مقدار زیادی پایین‌تر است. جاده ها و خیابان ها از نقطه نظر مهندسی معمولاًً برای ۲۰ تا ۲۵ سال طراحی می‌شوند و حداقل تا ۱۲ سال نیاز به روکش نباید داشته باشند. اما آنچه که معمولاً شهروندان به آن اعتراض دارند وضعیت آسفالت جاده‌ها و به ویژه معابر شهری است. گاهی حتی مواردی دیده شده که یک راه جدیدالاحداث یا روکش جدید بعد از ۶ ماه دچار خرابی‌های گسترده شده است. این موضوع از نقطه نظر فنی دلایل متعددی دارد. دانش ناکافی، نظارت و برنامه‌ریزی ضعیف، مصالح بی‌کیفیت و انحصار (رانت) از عوامل کلیدی این مسئله است.
به اذعان مقامات ارشد وزارت راه، نگهداری نرمال از راه‌های کشور سالیانه به ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که تنها حدود ۲۰۰۰ میلیارد تومان برای آن تخصیص داده می‌شود. که این کاستی نیاز به تخصص و تمرکز بیشتری در مبحث آسفالت می‌طلبد.
۲- سیاستمداران و دولتمردان
سیاستمداران و دولتمردان معمولاً در همه جای دنیا در راستای جذب رای دست به هر کاری خواهند زد. آسفالت به واسطه ماهیتش در ایران تبدیل به ابزاری برای این مقصود شده است. خروجی این رویکرد این می‌شود که بعضی نمایندگان مجلس که وظیفه اصلی آنها قانونگذاری است تعیین کننده مسیر و ضخامت جاده‌ها و خیابان‌ها می‌شوند. بعضی شهرداری های شهرها به جای این‌که در نقش یک متخصص و امانتدار عاملی برای نظارت بر اجرای صحیح آسفالت در معابر باشند، می‌خواهند هرچه سریعتر پروژه‌های معابر را بدون لحاظ کردن اصول مهندسی اجرا کنند چرا که اهداف سیاسی پشت آن است. چرا که احتمالاً نزدیک انتخابات است و حزب آنها نیاز دارد که مردم بگویند خدا خیرشان دهد اینها خیابان ما را آسفالت کردند پس ما به اینها رای خواهیم داد. موارد متعددی مشاهده می‌شود که یک خیابان یا جاده با خرابی‌های گسترده را بدون آنکه آن خرابی‌ها را ترمیم کنند روکش کرده‌اند چرا که فقط همان سیاهی رنگ آسفالت رویه مهم است نه ضرر هنگفتی که این نوع اقدامات به بیت‌المال می‌زند. این اقدام دقیقاً مشابه ترمیم یک دندان خراب بدون تراشیدن خرابی‌های آن است.
۳- راهکارها
راهکار اساسی این است که هرکس سرجای خودش باشد. نمایندگان مجلس به جای این‌که دنبال آسفالت کردن یک جاده روستایی باشند که ۱۰۰ رای بیشتر جمع کنند تمرکز خود را بر قانونگذاری و اصلاح قوانین بگذارند تا فساد ریشه‌کن شود، تا برای جوانان اشتغال ایجاد شود. دولت و مجلس باید 2 نهاد کاملا منفک و مستقل اما متعامل باشند. دولتمردان نباید تحت فشار سیاسیون و نمایندگان، مدیران تخصصی حوزه ساخت و نگهداری راه‌های کشور را انتخاب کنند. شهرداری ها از مشاورین باتجربه بر امر نظارت بر پروژه های بهسازی معابر استفاده کنند. خروجی این اقدامات قطعاً بر کیفیت پروژه‌های راهسازی و معابر شهری تاثیر شگفت‌انگیزی خواهد گذاشت. قطعاً اگر هرکس سر جای خودش باشد آسفالت جاده‌ها و خیابان‌هایمان به جای ۶ ماه یا ۵ سال، ۱۵ سال عمر مفید خواهد داشت.
بقلم: محمد سیدی مَرغکی (دانش آموخته فوق لیسانس مهندسی عمران- راه و ترابری)
- چاپ شده در مجله “حمل و نقل و توسعه” شماره ۱۰۹”
- منتشر شده در وبسایت تخصصی “تین نیوز”
- منتشر شده در وبسایت تخصصی “دنیای اقتصاد”
انتهای پیام۱۰۰۱* http://jiroftman.ir/?p=5228